سلسله مراتب تایپوگرافی در وبسایت چگونه باید باشد؟

سلسله مراتب تایپوگرافی در وبسایت برای سازماندهی محتوا و بهبود خوانایی بسیار مهم است. در طراحی وب، این سلسله مراتب به کمک اندازه فونت، وزن فونت، فاصله‌ها، و سایر ویژگی‌ها ایجاد می‌شود. در اینجا چند نکته کلیدی برای ایجاد سلسله مراتب تایپوگرافی موثر آورده شده است:

 

عنوان‌ها

 

برای ایجاد سلسله مراتب مؤثر در عناوین وبسایت، توجه به نکات زیر اهمیت دارد:

1. عنوان اصلی (h1)

هدف: عنوان اصلی صفحه باید مهم‌ترین عنوان در صفحه باشد و معمولاً تنها یک بار در هر صفحه استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها: بزرگ‌ترین اندازه فونت، بولد و با رنگی که توجه را جلب کند. باید به وضوح نشان دهد که این عنوان محتوای اصلی صفحه را معرفی می‌کند.

2. زیرعناوین (h2)

هدف: این عناوین برای بخش‌های اصلی صفحه یا محتوای زیرین استفاده می‌شوند و به کاربر کمک می‌کنند تا محتوای صفحه را بهتر سازماندهی کند.
ویژگی‌ها: اندازه کمی کوچک‌تر از h1، ولی همچنان برجسته و واضح. می‌تواند به صورت بولد و رنگی متفاوت از متن اصلی نمایش داده شود.

3. زیرعناوین فرعی (h3)

هدف: برای زیرمجموعه‌های داخل بخش‌های h2 استفاده می‌شود. این عناوین بخش‌های کوچکتری را مشخص می‌کنند و به تفکیک بهتر کمک می‌کنند.
ویژگی‌ها: معمولاً اندازه و وزن کوچکتر از h2، اما هنوز باید به اندازه کافی برجسته باشد تا قابل تشخیص باشد.

4. زیرعناوین کوچک‌تر (h4, h5, h6)

هدف: برای محتوای بسیار خاص و دقیق‌تر استفاده می‌شود. این عناوین به تفکیک دقیق‌تر کمک می‌کنند.
ویژگی‌ها: اندازه و وزن کوچک‌تر از h3، که به صورت سلسله‌مراتبی از بزرگ به کوچک نمایش داده می‌شود.

5. استفاده از فضای سفید (White Space)

هدف: ایجاد فاصله مناسب بین عناوین مختلف به تفکیک بهتر و خوانایی آسان‌تر کمک می‌کند.
ویژگی‌ها: فاصله‌های کافی بین عناوین و متون برای جلوگیری از شلوغی و بهبود خوانایی.

6. تناسب با طراحی کلی

هدف: عناوین باید با طراحی کلی سایت سازگار باشند و به طور هماهنگ با سایر عناصر طراحی وبسایت عمل کنند.
ویژگی‌ها: استفاده از استایل‌ها و رنگ‌های متناسب با طراحی کلی سایت.

7. دسترس‌پذیری (Accessibility)

هدف: اطمینان حاصل کنید که عناوین به راحتی برای همه کاربران، از جمله کاربران با نیازهای ویژه، قابل خواندن و درک هستند.
ویژگی‌ها: استفاده از فونت‌هایی با خوانایی بالا و کنتراست مناسب.

مثال عملی:

فرض کنید که شما یک وبسایت برای یک مقاله علمی طراحی می‌کنید:

عنوان اصلی (h1): “تحقیقات جدید در زمینه هوش مصنوعی”
زیرعناوین (h2): “مقدمه”، “روش‌ها”، “نتایج”
زیرعناوین فرعی (h3): “تحلیل داده‌ها”، “نتایج اولیه”
زیرعناوین کوچک‌تر (h4): “مقایسه با تحقیقات گذشته”

مطلب پیشنهادی: تایپوگرافی چیست و چه کاربردی دارد؟

 

متن اصلی

 

متن اصلی بخش حیاتی هر صفحه وب است و برای ایجاد تجربه کاربری خوب، باید به دقت طراحی شود. در اینجا توضیحات بیشتری درباره نکات کلیدی متن اصلی آورده شده است:

1. اندازه فونت (Font Size)

هدف: اندازه فونت باید به گونه‌ای باشد که خوانایی آسانی را فراهم کند و در عین حال با سایر عناصر طراحی سایت هماهنگ باشد.
ویژگی‌ها: معمولاً از اندازه‌های متوسط استفاده می‌شود که برای بیشتر کاربران راحت است. اندازه‌های پیشنهادی معمولاً بین 14 تا 18 پیکسل است، ولی بسته به طراحی و فونت انتخابی می‌تواند متفاوت باشد.

2. وزن فونت (Font Weight)

هدف: وزن فونت به خوانایی و تأکید بر نقاط کلیدی کمک می‌کند.
ویژگی‌ها: فونت‌های معمولاً با وزن نرمال (مثل Regular یا Normal) برای متن اصلی مناسب هستند. از فونت‌های بولد (Bold) برای تأکید یا عناوین استفاده کنید.

3. فاصله خطوط (Line Height)

هدف: فاصله مناسب بین خطوط متن به راحتی خواندن و کاهش خستگی چشم کمک می‌کند.
ویژگی‌ها: معمولاً فاصله بین خطوط باید بین 1.4 تا 1.6 برابر اندازه فونت باشد. این فاصله کمک می‌کند تا متن به صورت منظم و قابل خواندن نمایش داده شود.

4. طول خطوط (Line Length)

هدف: طول مناسب خطوط متن باعث می‌شود که خواندن متن راحت‌تر و طبیعی‌تر باشد.
ویژگی‌ها: طول خطوط معمولاً باید بین 50 تا 75 کاراکتر باشد. خطوط طولانی می‌توانند باعث خستگی چشم شوند، در حالی که خطوط بسیار کوتاه می‌توانند باعث جابجایی زیاد چشم شوند.

5. فاصله پاراگراف‌ها (Paragraph Spacing)

هدف: ایجاد فاصله مناسب بین پاراگراف‌ها برای تفکیک بهتر و جلوگیری از شلوغی متن.
ویژگی‌ها: فاصله بین پاراگراف‌ها معمولاً باید بیشتر از فاصله بین خطوط متن باشد. این فاصله می‌تواند به وضوح مرزهای بین بخش‌های مختلف متن کمک کند.

6. رنگ و کنتراست (Color and Contrast)

هدف: استفاده از رنگ و کنتراست مناسب برای اطمینان از خوانایی و برجستگی متن.
ویژگی‌ها: متن اصلی معمولاً باید با رنگی متضاد با پس‌زمینه نمایش داده شود تا خواندن آن آسان باشد. برای مطمئن شدن از دسترس‌پذیری، نسبت کنتراست باید حداقل 4.5:1 باشد.

7. فونت (Font Type)

هدف: انتخاب فونت مناسب که هم از نظر زیبایی و هم از نظر خوانایی مناسب باشد.
ویژگی‌ها: استفاده از فونت‌های Sans-serif (مانند Arial یا Helvetica) معمولاً برای متن اصلی وبسایت مناسب است، زیرا خوانایی بیشتری دارد و به خوبی در صفحات وب نمایش داده می‌شود.

8. قابلیت جستجو (Searchability)

هدف: متن باید به گونه‌ای نوشته شود که موتورهای جستجو به راحتی بتوانند آن را ایندکس کنند و خوانا باشد.
ویژگی‌ها: استفاده از زبان ساده و توصیف دقیق محتوا به بهبود سئو و جستجو کمک می‌کند.

9. خلاصه‌نویسی و ساختار (Clarity and Structure)

هدف: نوشتن متن به صورت خلاصه و منظم برای انتقال واضح اطلاعات به خواننده.
ویژگی‌ها: استفاده از جملات کوتاه و پاراگراف‌های منظم به فهم سریع‌تر محتوا کمک می‌کند. ساختار متن باید منطقی و به راحتی قابل دنبال کردن باشد.

مثال عملی:

اگر شما در حال نوشتن متن اصلی برای یک وبلاگ در مورد «تغذیه سالم» هستید:

اندازه فونت: 16 پیکسل
وزن فونت: Regular
فاصله خطوط: 1.5 برابر اندازه فونت
طول خطوط: 65 کاراکتر
فاصله پاراگراف‌ها: 1.5 برابر فاصله بین خطوط
رنگ متن: سیاه یا خاکستری تیره بر روی پس‌زمینه سفید

 

متن های فرعی و یادداشت ها

 

متن‌های فرعی و یادداشت‌ها به جزئیات و نکات تکمیلی در وبسایت‌ها اشاره دارند که می‌توانند شامل توضیحات اضافی، نکات برجسته، یا یادداشت‌های ویژه باشند. طراحی صحیح این نوع متن‌ها به بهبود تجربه کاربری و سازماندهی اطلاعات کمک می‌کند. در اینجا نکات کلیدی برای طراحی و استفاده از متن‌های فرعی و یادداشت‌ها آمده است:

1. اندازه و وزن فونت (Font Size and Weight)

هدف: اطمینان از خوانایی و تمایز مناسب از متن اصلی و عناوین.
ویژگی‌ها: اندازه فونت برای متن‌های فرعی و یادداشت‌ها معمولاً کوچکتر از متن اصلی است. اندازه پیشنهادی بین 12 تا 14 پیکسل است. فونت‌ها می‌توانند به صورت Regular یا Italic باشند، تا از نظر بصری از متن اصلی متمایز شوند، اما نباید به اندازه‌ای کوچک باشند که خواندنشان دشوار باشد.

2. فاصله خطوط و پاراگراف‌ها (Line Height and Paragraph Spacing)

هدف: بهبود خوانایی و جداسازی مناسب متن‌های فرعی و یادداشت‌ها از سایر متن‌ها.
ویژگی‌ها: فاصله بین خطوط معمولاً باید کمی بیشتر از متن اصلی باشد، اما کمتر از فاصله بین پاراگراف‌ها. فاصله پاراگراف‌ها باید به اندازه کافی باشد تا متن‌های فرعی به راحتی از متن‌های دیگر جدا شوند.

3. رنگ و کنتراست (Color and Contrast)

هدف: اطمینان از خوانایی و تطابق با طراحی کلی سایت.
ویژگی‌ها: رنگ متن‌های فرعی و یادداشت‌ها معمولاً باید کمی کم‌رنگ‌تر از متن اصلی باشد، مثل رنگ خاکستری ملایم. این کار باعث می‌شود که این متون از نظر بصری کمتر برجسته باشند اما هنوز به راحتی قابل خواندن باشند. نسبت کنتراست باید هنوز در محدوده قابل قبول باشد (حداقل 3:1).

4. استفاده از سبک‌های متفاوت (Different Styles)

هدف: ایجاد تمایز بصری و جلب توجه به نکات مهم.
ویژگی‌ها: می‌توان از استایل‌های خاص مانند Italic، Bold یا Underline برای تأکید بر متن‌های فرعی یا یادداشت‌ها استفاده کرد. همچنین می‌توان از آیکون‌ها یا قاب‌های رنگی برای برجسته‌سازی یادداشت‌ها استفاده کرد.

5. موقعیت و طراحی (Placement and Design)

هدف: اطمینان از این‌که متن‌های فرعی و یادداشت‌ها به درستی در محل مناسب قرار می‌گیرند و به راحتی قابل مشاهده هستند.
ویژگی‌ها: قرار دادن متن‌های فرعی و یادداشت‌ها در نزدیکی متن اصلی که به آن اشاره دارند، کمک می‌کند تا کاربران بتوانند ارتباط بین متن‌های مختلف را راحت‌تر دنبال کنند. همچنین، استفاده از فضای سفید مناسب برای جلوگیری از شلوغی و ایجاد تمرکز روی این متون اهمیت دارد.

6. وضوح و خلاصه‌نویسی (Clarity and Brevity)

هدف: انتقال واضح و مختصر اطلاعات اضافی یا یادداشت‌ها.
ویژگی‌ها: متن‌های فرعی و یادداشت‌ها باید به صورت مختصر و مفهومی نوشته شوند تا کاربران به سرعت اطلاعات مورد نظر را دریافت کنند. از جملات کوتاه و صریح استفاده کنید و از افزودن اطلاعات غیرضروری خودداری کنید.

7. قابلیت دسترسی (Accessibility)

هدف: اطمینان از این‌که متن‌های فرعی و یادداشت‌ها برای تمام کاربران قابل دسترسی هستند.
ویژگی‌ها: اطمینان حاصل کنید که متن‌های فرعی و یادداشت‌ها با اندازه فونت مناسب و کنتراست مناسب برای کاربران با نیازهای ویژه قابل خواندن باشند. استفاده از ویژگی‌های ARIA نیز می‌تواند به دسترسی بهتر کمک کند.

مثال عملی:

فرض کنید شما در حال نوشتن یک مقاله در مورد «فواید ورزش» هستید و نیاز به اضافه کردن یادداشت‌ها و نکات اضافی دارید:

متن اصلی: “ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند.”
متن فرعی: “طبق تحقیقات اخیر، ورزش به طور منظم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را تا 30 درصد کاهش دهد.”
یادداشت: “توجه: برای نتایج بهتر، توصیه می‌شود که حداقل 150 دقیقه فعالیت متوسط در هفته داشته باشید.”

مطلب پیشنهادی: تاثیر تایپوگرافی در برندسازی

 

فاصله ها و حاشیه ها

 

فاصله‌ها و حاشیه‌ها در طراحی وبسایت نقش مهمی در بهبود خوانایی، نظم و جذابیت بصری دارند. این عناصر کمک می‌کنند تا محتوای وبسایت به شکل منظم و قابل فهمی ارائه شود. در اینجا نکات کلیدی در مورد فاصله‌ها و حاشیه‌ها آورده شده است:

1. فاصله بین خطوط (Line Height)

هدف: افزایش خوانایی و جلوگیری از شلوغی متن.
ویژگی‌ها: فاصله بین خطوط باید به اندازه‌ای باشد که متن به راحتی خوانده شود و چشم به راحتی حرکت کند. معمولاً این فاصله باید بین 1.4 تا 1.6 برابر اندازه فونت باشد. برای متن‌های کوچک‌تر، فاصله بین خطوط کمی بیشتر ممکن است مناسب باشد تا خوانایی حفظ شود.

2. فاصله بین پاراگراف‌ها (Paragraph Spacing)

هدف: جداسازی واضح بین پاراگراف‌ها و بهبود خوانایی.
ویژگی‌ها: فاصله بین پاراگراف‌ها معمولاً باید بیشتر از فاصله بین خطوط متن باشد. این فاصله می‌تواند به وضوح مرزهای بین بخش‌های مختلف متن کمک کند. مقدار پیشنهادی معمولاً بین 10 تا 20 پیکسل است، بسته به طراحی کلی و اندازه متن.

3. حاشیه‌های داخلی (Padding)

هدف: ایجاد فضای داخلی مناسب در اطراف محتوا برای بهبود نمای بصری و جلوگیری از شلوغی.
ویژگی‌ها: حاشیه‌های داخلی (Padding) فضای بین مرز (باکس) و محتوای داخلی (متن، تصویر، و غیره) را تعیین می‌کنند. اندازه مناسب برای حاشیه‌های داخلی بستگی به نوع محتوا و طراحی کلی دارد، اما معمولاً بین 10 تا 20 پیکسل مناسب است.

4. حاشیه‌های خارجی (Margin)

هدف: ایجاد فضای بیرونی مناسب بین عناصر مختلف صفحه و جلوگیری از چسبیدن آنها به یکدیگر.
ویژگی‌ها: حاشیه‌های خارجی (Margin) فضای بین عناصر مختلف، مانند بین پاراگراف‌ها، تصاویر و عناوین، را تنظیم می‌کنند. این حاشیه‌ها کمک می‌کنند تا عناصر به خوبی از یکدیگر جدا شوند و صفحه منظم به نظر برسد. اندازه مناسب حاشیه‌های خارجی بستگی به طراحی و نوع محتوا دارد، ولی معمولاً بین 20 تا 40 پیکسل است.

5. فاصله‌های افقی و عمودی (Horizontal and Vertical Spacing)

هدف: اطمینان از توازن و یکنواختی در طراحی.
ویژگی‌ها: فاصله‌های افقی (مانند فاصله بین دو ستون متن یا بین تصویر و متن) و عمودی (مانند فاصله بین خطوط مختلف محتوا) باید به خوبی تنظیم شوند تا طراحی به صورت یکنواخت و منظم به نظر برسد. این فاصله‌ها باید به گونه‌ای تنظیم شوند که به راحتی خوانایی را افزایش دهند و فضای مناسب بین عناصر مختلف ایجاد کنند.

6. حاشیه‌های دور محتوا (Content Margins)

هدف: ایجاد فضای مناسب در اطراف محتوا برای جلوگیری از چسبیدن محتوا به لبه‌های صفحه.
ویژگی‌ها: حاشیه‌های دور محتوا باید به اندازه‌ای باشد که محتوا به خوبی از لبه‌های صفحه جدا شده و به راحتی قابل مشاهده باشد. این حاشیه‌ها معمولاً بین 20 تا 30 پیکسل در نظر گرفته می‌شود.

7. فاصله بین عناصر فرعی (Spacing Between Sub-elements)

هدف: جداسازی و سازماندهی صحیح عناصر فرعی مانند لیست‌ها، جداول و فرم‌ها.
ویژگی‌ها: فاصله‌های بین عناصر فرعی باید به گونه‌ای تنظیم شوند که هر عنصر به وضوح قابل تفکیک از دیگر عناصر باشد و به راحتی قابل مشاهده و استفاده باشد. اندازه مناسب بستگی به نوع عنصر و طراحی کلی دارد.

8. قابلیت پاسخگویی (Responsiveness)

هدف: اطمینان از این‌که فاصله‌ها و حاشیه‌ها در تمام دستگاه‌ها و اندازه‌های صفحه به درستی نمایش داده شوند.
ویژگی‌ها: استفاده از واحدهای نسبی مانند درصدها و واحدهای viewport (vw, vh) می‌تواند به بهبود قابلیت پاسخگویی کمک کند. همچنین، تنظیمات فاصله و حاشیه باید برای نمایش در دستگاه‌های مختلف بهینه‌سازی شوند.

مثال عملی:

فرض کنید شما در حال طراحی یک وبسایت برای یک فروشگاه آنلاین هستید:

فاصله بین خطوط متن: 1.5 برابر اندازه فونت
فاصله بین پاراگراف‌ها: 15 پیکسل
حاشیه‌های داخلی (Padding) برای دکمه‌ها: 12 پیکسل
حاشیه‌های خارجی (Margin) برای بخش‌های مختلف: 30 پیکسل
فاصله‌های افقی و عمودی برای تصاویر و متن: 20 پیکسل

 

قابلیت تطبیق

 

قابلیت تطبیق (Responsiveness) به توانایی یک وبسایت در ارائه تجربه کاربری مناسب در دستگاه‌ها و اندازه‌های صفحه نمایش مختلف اشاره دارد. طراحی واکنش‌گرا (Responsive Design) به این معنی است که وبسایت به طور خودکار تنظیمات مختلف را بر اساس اندازه صفحه نمایش، نوع دستگاه و دیگر عوامل محیطی تغییر می‌دهد. در اینجا توضیحات بیشتری درباره قابلیت تطبیق و نکات کلیدی برای پیاده‌سازی آن آورده شده است:

1. طراحی واکنش‌گرا (Responsive Design)

هدف: ایجاد یک تجربه کاربری یکنواخت و بهینه در دستگاه‌های مختلف، از جمله دسکتاپ، تبلت و موبایل.
ویژگی‌ها: استفاده از طراحی فلکس (Flexbox) و شبکه (Grid) برای تنظیم و سازماندهی محتوا به صورت انعطاف‌پذیر. این تکنیک‌ها به طراحی کمک می‌کنند تا به طور خودکار با تغییر اندازه صفحه نمایش تنظیم شود.

2. واحدهای نسبی (Relative Units)

هدف: تنظیم اندازه‌ها به صورت نسبی به اندازه صفحه نمایش و مقیاس صفحه.
ویژگی‌ها: استفاده از واحدهای نسبی مانند درصد (%)، واحدهای viewport (vw, vh) و واحدهای em/rem به جای واحدهای ثابت مانند پیکسل (px). این کار کمک می‌کند تا طراحی به صورت خودکار با تغییر اندازه صفحه نمایش سازگار شود.

3. Media Queries

هدف: ارائه استایل‌های مختلف برای اندازه‌های مختلف صفحه نمایش.
ویژگی‌ها: استفاده از media queries در CSS برای تعیین قوانین استایل بر اساس ویژگی‌های دستگاه مانند عرض و ارتفاع صفحه نمایش، وضوح (resolution) و نوع دستگاه. به عنوان مثال:

 

@media (max-width: 768px) {
/* استایل‌های مخصوص دستگاه‌های با عرض صفحه کمتر از 768 پیکسل */
}

4. تصاویر و ویدیوهای واکنش‌گرا (Responsive Images and Videos)

هدف: اطمینان از این‌که تصاویر و ویدیوها به درستی در دستگاه‌های مختلف نمایش داده شوند.
ویژگی‌ها: استفاده از ویژگی‌هایی مانند max-width: 100% برای تصاویر و ویدیوها تا به طور خودکار با عرض والد خود تنظیم شوند. همچنین، استفاده از تصاویر با کیفیت بالا و تکنیک‌های lazy loading برای بهبود زمان بارگذاری.

5. فونت‌های واکنش‌گرا (Responsive Fonts)

هدف: تنظیم اندازه فونت‌ها بر اساس اندازه صفحه نمایش برای حفظ خوانایی.
ویژگی‌ها: استفاده از واحدهای نسبی مانند em یا rem برای اندازه فونت‌ها. همچنین، استفاده از ویژگی‌های CSS مانند viewport-width برای تنظیم اندازه فونت بر اساس اندازه صفحه نمایش:

 

body {
font-size: calc(1em + 1vw);
}

6. نوار جستجو و منوهای واکنش‌گرا (Responsive Navigation Menus)

هدف: بهینه‌سازی نوار جستجو و منوها برای استفاده در دستگاه‌های مختلف.
ویژگی‌ها: استفاده از منوهای همبرگر (hamburger menu) و کشویی برای دستگاه‌های موبایل و تبلت. منوها باید به طور خودکار از حالت افقی به عمودی تغییر کنند و به راحتی قابل دسترسی باشند.

7. تست و بهینه‌سازی (Testing and Optimization)

هدف: اطمینان از عملکرد صحیح وبسایت در تمام دستگاه‌ها و مرورگرها.
ویژگی‌ها: تست وبسایت در اندازه‌های مختلف صفحه نمایش و مرورگرهای مختلف برای شناسایی مشکلات و بهینه‌سازی طراحی. استفاده از ابزارهایی مانند Chrome DevTools برای شبیه‌سازی اندازه‌های مختلف صفحه نمایش.

8. قابلیت دسترسی (Accessibility)

هدف: اطمینان از این‌که وبسایت برای تمام کاربران، از جمله کاربران با نیازهای ویژه، قابل دسترسی است.
ویژگی‌ها: طراحی وبسایت باید با توجه به استانداردهای دسترسی مانند WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) انجام شود. این شامل اطمینان از کنتراست مناسب، قابلیت جابجایی با صفحه‌کلید و استفاده از ویژگی‌های ARIA برای کمک به دسترسی بهتر است.

مثال عملی:

فرض کنید شما در حال طراحی وبسایتی برای یک فروشگاه آنلاین هستید:

تصاویر محصولات: استفاده از max-width: 100% برای اطمینان از این‌که تصاویر به درستی در اندازه‌های مختلف صفحه نمایش به نمایش درآیند.
منو: استفاده از منوی همبرگر در دستگاه‌های موبایل که به منوی کشویی تبدیل شود.
فونت‌ها: استفاده از واحد em برای تنظیم اندازه فونت‌ها به صورت نسبی.

با رعایت این نکات و استفاده از تکنیک‌های طراحی واکنش‌گرا، می‌توانید تجربه کاربری بهتری را در تمامی دستگاه‌ها و اندازه‌های صفحه نمایش ارائه دهید.